Levendige discussie over CRISPR-cas bij dieren

Nieuwsbericht | 26-06-2019 | 12:13

Op 21 juni 2019 organiseerde de Raad voor Dierenaangelegenheden (RDA) samen met de Commission on Genetic Modification (COGEM) een hoorzitting over genetische aanpassingen bij dieren. De RDA presenteerde zijn concept redeneerlijn over dit onderwerp en nodigde het publiek uit om hun mening te uiten. "Het doel van deze bijeenkomst is dat u ons adviseert over ons advies aan de minister”, zei Marjan Slob (RDA-raadslid, schrijver, columnist) die de bijeenkomst voorzat.

Uitdagingen voor beleid en de samenleving

CRISPR-cas was de ‘doorbraak van het jaar’ in 2015. De komst van deze technologie die het gericht aanpassen van DNA mogelijk maakt, vormt een uitdaging voor beleid en de samenleving. Door CRISPR-cas gemaakte DNA veranderingen zijn bijvoorbeeld lastig of zelfs onmogelijk te ontdekken en te onderscheiden van natuurlijk voorkomende mutaties. COGEM heeft in haar signaleringsrapport van 2018 ‘CRISPR & het dier; Implicaties van genome editing voor maatschappij en beleid’ de laatste ontwikkelingen, technische uitdagingen en de relevante ethische en maatschappelijke vragen geschetst.

Geen bezwaren tegen het genetisch aanpassen van dieren?

De RDA is bezig met het opstellen van een advies aan de overheid met betrekking tot CRISPR-cas bij dieren. Professor Martien Groenen (RDA-raadslid, Universiteit Wageningen) presenteerde hier een eerste versie van. "CRISPR-cas toepassingen kunnen het welzijn van het betrokken dier verhogen of schaden. Het kan voor sommige eigenschappen een krachtig gereedschap en mogelijk een doorbraak zijn, maar er zijn enkele kanttekeningen bij het toepassen van gene editing in de veehouderij”, zei hij. Groenen besprak verschillende aspecten dat het RDA-forum aangaande gene editing recent heeft overwogen. Hij stelde het publiek de volgende vraag:

"Voor mij is er geen principieel moreel verschil tussen het aanpassen van dieren door middel van traditionele fokmethodes of het gebruik van gene editing technieken. Daarom heb ik geen bezwaar tegen het genetisch modificeren van dieren, op voorwaarde dat deze wijziging oprecht in het belang van het betrokken dier is. Zie ik iets over het hoofd bij het innemen van dit standpunt?"

Gene editing & beleid en samenleving

De hoorzitting, wat als nevenevenement van het CrisprCon 2019 congres was georganiseerd, bevatte ook presentaties van Dr. Sjaak Swart (COGEM, Universiteit Groningen) en Professor Phil Macnaghten (WUR/FD project ‘Just editing’). Swart besprak de implicaties van genetisch aanpassen voor beleid en samenleving, inclusief basiskenmerken van de Nederlandse wetgeving. Hij benadrukte het belang van een maatschappelijk dialoog. Zijn vraag aan het publiek luidde:

“Hoe kunnen we voorkomen dat toepassingen van gene editing, bedoeld om het welzijn van het dier te verbeteren, gaan leiden tot verdere instrumentalisering en objectivering van dieren?”

Just editing

Macnaghten presenteerde het project ‘Just editing’, wat als doel heeft een verantwoorde innovatiebenadering te ontwikkelen voor het gericht aanpassen van het dierlijk genoom. Het project heeft meerdere partners, inclusief verschillende fokkerijbedrijven. Zijn vraag aan het publiek was:

“Komende oktober zal mijn groep een openbare dialoog over het welzijn van genetisch gemodificeerde dieren lanceren. Er is nog nooit eerder zo’n dialoog gehouden. Wat zouden cruciale punten in het structureren en contextualiseren van zo’n dialoog zijn volgens u?”